25 lip Badanie zdolności patentowej – czy każda innowacja może być chroniona?
Zdarza się, że przedsiębiorcy posiadający innowacyjne rozwiązania z góry zakładają, że przejdzie ono pomyślnie badanie zdolności patentowej. W praktyce jednak nie zawsze tak się dzieje. Zasadne jest zatem rozróżnienie kwestii innowacyjności od oceny, czy dany produkt lub jego element mogą być objęte ochroną patentową.
Badanie zdolności patentowej to analiza prawno-techniczna, którą wykonuje rzecznik patentowy lub specjalista ds. własności intelektualnej, aby ustalić, czy Twojej organizacji opłaca się rozpoczynać drogi i długi proces patentowania rozwiązania. Jego efektem jest jasna prognoza, na ile Twój wynalazek rzeczywiście nadaje się do formalnej ochrony w urzędzie patentowym. Warto zrobić to, zanim przygotujesz opis patentowy i udasz się z nim do urzędu w celu rejestracji.
Z perspektywy Twojego przedsiębiorstwa jako właściciela danego rozwiązania technicznego na tym etapie kluczowe jest zrozumienie, czym różni się innowacja – dająca Ci nowych klientów, zyski i pionierski wizerunek, od zdolności patentowej, która oznacza możliwość uzyskania oficjalnego monopolu na danym rynku.
Innowacja a zdolność patentowa
Najczęściej innowacja jest definiowana jako wdrożenie na rynek nowych lub ulepszonych wyrobów albo usług [1]. Definicja ta jednak jest dość mocno wyrwana z kontekstu i często utożsamiana z nowością przy pominięciu znaczenia biznesowego innowacji, które odgrywa tu kluczową rolę.
Innowacyjne rozwiązanie to takie, które przede wszystkim odpowiada na potrzebę społeczną, czyli jest na nie jest popyt. Ponadto musi ono być także opłacalne oraz wykonalne. Bez pozostałych dwóch czynników nie byłoby możliwe wdrożenie rozwiązania, a także czerpanie z niego zysków [2].
Rysunek 1. Definicja pojęcia innowacja w oparciu o trzy wartości: potrzeba , opłacalność, wykonalność
Czy zatem każdy innowacyjny produkt musi być nowy? Otóż nie.
Jednak nowość jest jednym z kryteriów zdolności patentowej [3]. W tym kontekście rozwiązania nowe to takie, które nigdy wcześniej nie zostały przez nikogo udostępnione do powszechnej wiadomości. Udostępnienie to może mieć różną formę, np. publikacji na stronie www producenta, w prasie branżowej, mediach społecznościowych, podczas wystąpienia konferencyjnego czy też zgłoszeń patentowych.
Drugim kryterium, którego dotyczy badanie zdolności patentowej, jest poziom wynalazczy [4]. Rozwiązanie posiada poziom wynalazczy, jeśli nie wynika w sposób oczywisty z dostępnej znawcy wiedzy.
Trzecie kryterium to przemysłowa stosowalność ,która określa możliwość przemysłowego wykorzystania wynalazku [5].
Zdolność patentowa i innowacja stanowią zatem dwa odrębne pojęcia. Innowacyjne rozwiązanie samo w sobie może spełniać przesłanki zdolności patentowej, ale wcale tak być nie musi. Zobaczmy to na przykładzie.
Przykładowa sytuacja
Energooszczędny proces szybszego składania popularnych długopisów można uznać jako innowację. Uznajmy, że na dobrej jakości długopisy jest bowiem popyt. Energooszczędność procesu oraz jego optymalizacja przyniosą przedsiębiorcy zysk. Zmiany w procesie technologicznym są także wykonalne. Wszystkie kryteria innowacji mamy tu spełnione.
Czy proces ten jednak sam w sobie spełnia przesłanki ważne dla badania zdolności patentowej? O ile proces będzie nowy (tj. wcześniej nieujawiony publicznie), to decydujący może być poziom wynalazczy. Dlaczego? Wprowadzone w procesie produkcyjnym zmiany mogą nie być wystarczające do odróżnienia się od znanych rozwiązań. Przykładowo, sama automatyzacja procesu może być niewystarczająca do wykazania poziomu wynalazczego rozwiązania.
Badanie zdolności patentowej – na czym polega usługa?
Badanie zdolności patentowej jest jedną z najbardziej zaawansowanych usług patentowych. To od niego w dużej mierze zależy decyzja przedsiębiorcy, czy warto rozpoczynać wieloletni proces ochrony rozwiązania technicznego, którego cena w Polsce waha się w granicach 10-40 tys. zł, a w Europie 35-70 tys. zł. Tutaj przeczytasz więcej na temat kosztów. Z tego względu badanie zdolności patentowej warto zlecić doświadczonemu rzecznikowi patentowemu.
Badanie zdolności patentowej polega przede wszystkim na przeszukaniu baz patentowych dostępnych w specjalistycznych narzędziach. Celem tego działania jest sprawdzenie podobnych rozwiązań lub takich, które rozwiązują ten sam problem w podobny sposób. W trakcie badania dokonuje się oceny wszystkich wymienionych wyżej przesłanek zdolności patentowej (kryterium nowości, poziomu wynalazczego i przemysłowej stosowalności).
Efektem takiej analizy jest jasna informacja, na ile masz szasnę rzeczywiście uzyskać prawną ochronę w postaci patentu. Raport z przeprowadzonego badania zawiera także opis najbardziej zbliżonych rozwiązań wraz ze wskazaniem podobieństw do badanego wynalazku i klarownymi rekomendacjami umożliwiającymi podjęcie decyzji dotyczących jego dalszych losów. Tak przygotowany raport stanowi doskonałe narzędzie dla osób decyzyjnych w przedsiębiorstwie.
Jeśli zadajesz sobie pytania dotyczące ochrony patentowej Twojej innowacji, zapraszamy do kontaktu. Wesprzemy Cię w całym procesie uzyskania patentu w polskim i międzynarodowym wymiarze – od badań, przez rejestracje, po utrzymanie portfolio praw własności intelektualnej.
[1] https://www.wsb-nlu.edu.pl/pl/wpisy/innowacja-co-to-jest-i-jak-zmienia-swiat, dostęp: 20240717
[2] B. Michalska-Dominiak, P. Grocholiński, Poradnik design thinking – czyli jak wykorzystać myślenie projektowe w biznesie, HELION 2019, ISBN: 978-83-283-5061-8
[3] Ustawa z dnia 20 czerwca 2000r. Prawo własności przemysłowej (Dz.U. z 2023 r. poz. 1170, dalej zwana „PWP”), art. 25
[4] PWP, art. 26
[5] PWP, art. 27
