26 sty Jednolita ochrona patentowa w 2022? Co to oznacza dla przedsiębiorców? (część 1)
Od przyjęcia Rozporządzeń wprowadzających wzmocnioną współpracę w dziedzinie tworzenia jednolitego systemu ochrony patentowej[1] upłynęła niemal dekada. Warunkiem wdrożenia patentu jednolitego (patentu europejskiego o jednolitym skutku) jest jednak wejście w życie dodatkowej umowy – Porozumienia o Jednolitym Sądzie Patentowym (Porozumienie)[2].
Wiele wskazuje na to, że Jednolity Sąd Patentowy rozpocznie działalność już w drugiej połowie 2022 roku. Przygotowaliśmy artykuły, w których przedstawimy założenia patentu jednolitego i wskażemy praktyczne konsekwencje wprowadzenia jednolitej ochrony patentowej.
Czym jest patent jednolity?
Jak ma działać patent jednolity? Przypomnijmy krótko założenia systemu jednolitej ochrony patentowej.
Zgłoszenia patentu jednolitego dokonamy w Europejskim Urzędzie Patentowym w Monachium (EPO). W odróżnieniu od patentu europejskiego, udzielanego na podstawie przepisów Konwencji monachijskiej[3], patent jednolity nie wymaga walidacji w poszczególnych państwach. Jak sama nazwa wskazuje, prawo ma charakter jednolity – podobnie jak Znak Towarowy Unii Europejskiej regulowany Rozporządzeniem 2017/1001 czy Wspólnotowy Wzór Przemysłowy wprowadzony Rozporządzeniem 6/2002.
Patent jednolity w Polsce?
Ze względu na szczególną procedurę przyjęcia Rozporządzeń (tzw. wzmocniona współpraca, o której mowa w art. 20 TUE), ochrona rozciąga się jedynie na niektóre państwa Unii Europejskiej. Aktualny status ratyfikacji Porozumienia przez w poszczególnych krajach można sprawdzić na tej stronie.
Polska uczestniczyła w procedurze wzmocnionej współpracy. Zrezygnowała jednak z przystąpienia do Porozumienia. Patenty jednolite nie będą więc obowiązywały w Polsce.
Zakres ochrony patentu jednolitego wyznacza jeden zestaw zastrzeżeń, a rejestr praw prowadzi EPO. W efekcie unieważnienie czy ograniczenie patentu jednolitego prowadzi do utraty ochrony we wszystkich państwach będących stronami Porozumienia. Uprawniony może przenieść czy licencjonować swój patent w całości, bądź jedynie na terytorium części stron Porozumienia.
Jednolity Sąd Patentowy
Spory dotyczące Patentów Jednolitych rozstrzyga nowo utworzony Jednolity Sąd Patentowy (UPC) w oparciu o przepisy regulaminu. Centralne siedziby UPC będą działały w Paryżu i Monachium (jako sądy I instancji) oraz Luksemburgu (sąd odwoławczy). Taka struktura ma ułatwić uprawnionym z patentów skuteczniejszą i mniej kosztowną ochronę przed naruszycielami. Będzie to istotne szczególnie w przypadkach jednoczesnego naruszania patentów na terytorium kilku państw. Obecnie dochodzenie ochrony w takich sytuacjach wymaga wytoczenia kilku równoległych powództw w każdym z państw, gdzie dochodzi do naruszeń. Tymczasem w analogicznej sytuacji naruszenia patentu jednolitego, wszystkie roszczenia rozpozna UPC w ramach jednego postępowania.
Kiedy patent jednolity wejdzie w życie?
Porozumienie o UPC (a tym samym cały system jednolitej ochrony patentowej) wejdzie w życie w pierwszy dzień czwartego miesiąca po tym, jak:
- co najmniej 13 państw członkowskich złoży w Sekretariacie Generalnym Rady UE dokument ratyfikacji Porozumienia, przy czym
- dokument ratyfikacji muszą złożyć również 3 państwa, w których w mocy pozostaje największa liczba patentów europejskich[4]; po wystąpieniu Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej są to Niemcy, Francja i Włochy.
Ratyfikacja Porozumienia na terytorium Niemiec przedłużyła się znacznie ze względu na wątpliwości co do konstytucyjności przyjęcia Porozumienia. Federalny Trybunał Konstytucyjny (Bundesverfassungsgericht) odmówił jednak rozpoznania ostatniej skargi w tej sprawie. W sierpniu 2021 roku Republika Federalna Niemiec ratyfikowała Porozumienie o Jednolitym Sądzie Patentowym (Porozumienie). W kolejnych miesiącach dokument ratyfikacji złożyła również Słowenia. Austria złożyła dokument ratyfikacji Porozumienia 18 stycznia 2022 roku jako trzynaste państwo członkowskie. W efekcie Protokół w sprawie tymczasowego stosowania Porozumienia przewidziany w jego art. 83 wszedł oficjalnie w życie 19 stycznia 2022 roku. Do wejścia w życie samego Porozumienia jest jeszcze konieczne złożenie przez RFN dokumentu ratyfikacji.
Rozpoczął się ostatni etap przygotowań do wprowadzenia jednolitej ochrony patentowej. Nie oznacza to jednak, że udało się rozwiązać wszystkie problemy sygnalizowane przez krytyków tego systemu. W kolejnym wpisie przedstawimy wady i zalety patentu jednolitego.
[1] Zob. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1257/2012 z 17 grudnia 2012 r. wprowadzające wzmocnioną współpracę w dziedzinie tworzenia jednolitego systemu ochrony patentowej (Dz.U. L 361/1 z 31.12.2012 r.) oraz Rozporządzenie Rady (UE) nr 1260/2012 z 17 grudnia 2012 r. wprowadzające wzmocnioną współpracę w dziedzinie tworzenia jednolitego systemu ochrony patentowej w odniesieniu do mających zastosowanie ustaleń dotyczących tłumaczeń (Dz.U. L 361/89 z 31.12.2012 r.)
[2] Zob. art. 18 ust. 2 Rozporządzenia 1257/2012 oraz art. 7 ust. 2 Rozporządzenia 1260/2012.
[3] Konwencja o udzieleniu patentów europejskich (Konwencja o patencie europejskim), sporządzona w Monachium dnia 5 października 1973 r., zmieniona aktem zmieniającym artykuł 63 Konwencji z dnia 17 grudnia 1991 r. oraz decyzjami Rady Administracyjnej Europejskiej Organizacji Patentowej z dnia 21 grudnia 1978 r., 13 grudnia 1994 r., 20 października 1995 r., 5 grudnia 1996 r. oraz 10 grudnia 1998 r., wraz z Protokołami stanowiącymi jej integralną część, Dz.U 2004 nr 79 poz. 737. Dalej: „EPC”.
[4] Zob. art. 89 Porozumienia o Jednolitym Sądzie Patentowym https://www.unified-patent-court.org/sites/default/files/upc-agreement.pdf
