25 sie Czy naruszamy czyjś patent – ocena naruszenia patentu
Uzyskanie patentu na wynalazek to długotrwały proces. Otwiera on drogę do rynkowej wyłączności na rozwiązanie objęte patentem. Istotną częścią monopolu patentowego jest możliwość decydowania, czy opatentowane rozwiązanie ma być powszechnie dostępne na rynku, czy wręcz przeciwnie – ma być tylko w gestii właściciela patentu. Przedstawialiśmy już ściganie naruszenia patentu, warto jednak zastanowić się, kiedy dochodzi do naruszenia patentu.
Naruszenie patentu może przybierać różne formy. Każda z nich wymaga indywidualnej analizy. Aby sprawdzić, czy naruszamy cudzy patent, trzeba uwzględnić konkretne okoliczności naruszenia.
Terytorialność ochrony patentowej
W pierwszej kolejności trzeba pamiętać, że ochrona patentowa jest terytorialna. By doszło do naruszenia patentu, do czynności naruszającej patent powinno dojść w tym państwie, gdzie patent jest chroniony.
Co więcej, korzystanie z wynalazku podlega prawu państwa, na którego terytorium ma ono miejsce. Koniecznie trzeba zidentyfikować, gdzie doszło do określonych działań. Czasami już na tym etapie ocena naruszenia patentu może być utrudniona. Sprzedaż za pośrednictwem Internetu, czy przenoszenie całej produkcji lub jej części do różnych krajów, nie ułatwiają jednoznacznej identyfikacji terytorium. W dobie globalnego handlu produkt wytwarzany w jednym państwie można dystrybuować na cały świat.
Do czego uprawnia patent? Zakres patentu
Zwykle patent daje prawo wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy[1] na terytorium, gdzie jest chroniony. Polska ustawa Prawo własności przemysłowej w art. 66 precyzuje również uprawnienia zakazowe, jakimi może dysponować właściciel patentu.
Zastrzeżenia patentowe – ich analiza jest niezbędna, aby sprawdzić, czy naruszamy czyjś patent
Na gruncie polskiego prawa dla oceny, czy doszło do naruszenia patentu, niezbędne jest porównanie rozwiązania mającego naruszać patent z zastrzeżeniami patentowymi chronionego rozwiązania. Zastrzeżenia patentowe zawierają się w opisie patentowym[2].
Przyjmuje się, że aby doszło do naruszenia czyjegoś patentu, trzeba powtórzyć wszystkie cechy wskazane w niezależnym zastrzeżeniu patentowym. Każdy element zastrzeżenia patentowego musi wystąpić w przeciwstawnym rozwiązaniu, aby uznać, że doszło do naruszenia patentu. W praktyce taka ocena jest często wieloaspektowa i obejmuje analizę, czy którejś cechy ujętej w zastrzeżeniu patentowym nie powtórzono w przeciwstawionym rozwiązaniu w formie cechy równoważnej – ekwiwalentnej. Ocena cech ekwiwalentnych ma szczególne znaczenie w patentach europejskich.
O ile przy szczegółowej analizie cech wynikających z zastrzeżenia patentowego i z przeciwstawionego rozwiązania dość łatwo można dostrzec elementy zbieżne, to znaczenie trudniej ocenić jest różnice konstrukcyjne – zwłaszcza te drobne. Może się okazać, że co prawda w przeciwstawionym rozwiązaniu są różnice konstrukcyjne, ale dotyczą one elementów nieobjętych zastrzeżeniem patentowym. Jeżeli cecha ujęta w zastrzeżeniu patentowym nie występuje, należy przyjąć, że chronionego rozwiązania nie powtórzono i nie doszło do naruszenia patentu.
Co chroni patent – przedmiot patentu, a ocena naruszenia
Analizę cech trzeba dostosować do przedmiotu objętego ochroną patentową. Są to nie tylko produkty, ale również sposoby postępowania, czy nowe medyczne zastosowania.
Patent na wytwór (produkt) daje uprawnionemu nieograniczone prawo do korzystania z wynalazku, niezależnie od sposobu jego wytworzenia. Patent na sposób ograniczony jest tylko do sposobu podanego w opisie patentowym i wszystkich wytworów uzyskanych bezpośrednio tym sposobem. Dla nowych zastosowań znanych znanej substancji strefa zakazowa patentu obejmuje wyłącznie korzystanie z produktu w zastosowaniu objętym zastrzeżeniami.
Co grozi za naruszenie patentu?
Naruszenia patentu wywołują dotkliwe skutki. Często nawet przy polubownym rozwiązaniu sporu właściciel naruszanego patentu może uzyskać wysokie odszkodowania.
Jeżeli doszło do naruszenia patentu, jego właściciel ma m.in. uprawnienia opisane w art. 287 ustawy Prawo własności przemysłowej. Może on żądać nie tylko zaprzestania naruszeń, ale też wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści i naprawienia wyrządzonej szkody, w tym poprzez zapłatę określonej sumy pieniężnej. Orzeczenie o naruszeniu patentu może być też podane do publicznej wiadomości.
Naruszyciel patentu musi się więc liczyć nie tylko z koniecznością zapłaty na rzecz właściciela patentu, ale na skutek publikacji orzeczenia może mierzyć się też z pogorszeniem swojego wizerunku.
Rzecznik patentowy pomoże sprawdzić, czy naruszamy czyjś patent
Jak sprawdzić, czy naruszamy cudzy patent? Przy tego rodzaju analizach konieczna jest wiedza techniczna powiązana z wiedzą prawną. Takie kompetencje mają rzecznicy patentowi.
Analiza porównawcza patentu i przeciwstawionego rozwiązania jest kluczowa – nie tylko dla ścigania naruszeń, ale również dla ich identyfikacji i oceny szans w sporze. W naszej kancelarii blisko współpracujemy z zespołem Klienta. W przypadku analiz powtarzających się dla określonego patentu, pozwala to wypracować procedury pozwalające efektywnie ścigać naruszenia.
[1] Por. art. 63 ust. 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 roku Prawo własności przemysłowej (Dz. U. 2021 poz. 324, dalej jako PWP).
[2] Art. 63 ust. 2 PWP.
