18 kwi Ochrona wzoru użytkowego, czyli „MAŁEGO WYNALAZKU”
Czy rozwiązania techniczne można chronić wyłącznie za pomocą patentów? Odpowiedź brzmi nie. W wielu sytuacjach sensowną alternatywą są prawa ochronne na wzory użytkowe. W szczególności dla rozwiązań, które nie mogą zostać objęte ochroną patentową. Prawa ochronne na wzory użytkowe mogą stanowić równie ważną część Twojego portfolio praw własności intelektualnej co patenty udzielone na wynalazki.
Chcąc dokonać zgłoszenia przed Urzędem Patentowym RP, musisz wiedzieć, że wzór użytkowy to rozwiązanie o charakterze technicznym, które jest nowe i nadaje się do stosowania w przemyśle. Rozwiązanie to musi:
- dotyczyć kształtu lub budowy,
- mieć trwałą postać albo składać się ze związanych ze sobą funkcjonalnie części o trwałej postaci.
Jak widzisz nie ma tu mowy o nieoczywistości rozwiązania jak w przypadku wynalazków. Stąd też przyjęło się mówić, że wzór użytkowy to „mały wynalazek”.
Jak rozumieć wymóg trwałej postaci? Zgodnie z nim wzorem użytkowym może być przedmiot o konkretnym kształcie albo przedmiot, który składa się powiązanych ze sobą funkcjonalnie elementów o zdefiniowanej postaci. Wymóg ten sprawia, że wzorem użytkowym nie może być np. roztwór, maść czy lek.
Ciekawymi przykładami wzorów użytkowych, na które Urząd Patentowy RP udzielił prawa ochronnego są:
- Uchwyt zapadkowy (Ru.061052).
- Łącznik rury karbowanej (Ru.071608).
- Urządzenie do badania i diagnostyki zaburzeń węchu u ludzi (Ru.072918).
Pozostając przy definicji wzoru użytkowego, warto zatrzymać się jeszcze przy wymogu nowości. To jej brak najczęściej stoi na przeszkodzie do udzielenia prawa ochronnego na wzór użytkowy.
Podobnie jak w przypadku wynalazków rozwiązanie jest nowe, gdy przed jego zgłoszeniem nie ujawniono identycznego. Nowość jest tu rozpatrywana w skali świata. Co to oznacza?
Jeśli rozwiązanie zostało ujawnione już wcześniej w Japonii np. w czasopiśmie branżowym, to Urząd Patentowy RP nie udzieli Ci na nie ochrony. Szczególnie wartościowe są tu badania stanu techniki, gdyż umożliwią one dokonanie wstępnej oceny zdolności ochronnej Twojego rozwiązania. Chcąc ubiegać się o ochronę na swoje rozwiązanie, pamiętaj również, aby nie popełnić tu falstartu polegającego na jego ujawnieniu przed wspomnianym zgłoszeniem, np. na Faceeboku czy Linkedinie. To też zniweczy jego nowość.
Czy warto ubiegać się o prawo ochronne na wzór użytkowy?
Jak najbardziej tak. Prawo ochronne na wzór użytkowy uzyskane przed Urzędem Patentowym RP, tak jak patent, jest dobrem niematerialnym o charakterze ekonomicznym i stanowi majątek przedsiębiorstwa, a więc podnosi jego wartość.
Co więcej, prawo ochronne na wzór użytkowy zwiększa konkurencyjność chronionego rozwiązania, co przekłada się na budowanie przewagi rynkowej. Prawo to pozwala też zakazywać konkurentom korzystania z niego. Ponadto prawo ochronne na wzór użytkowy umożliwia udzielanie licencji na korzystanie z niego. W końcu prawo to może zostać również sprzedane, a więc pozwala na czerpanie zysku z jego obrotu.
Zakres ochrony wzoru użytkowego
Zakres przedmiotowy prawa ochronnego na wzór użytkowy określają zastrzeżenia ochronne. To na ich podstawie możesz dochodzić roszczeń z tytułu naruszenia udzielonego prawa ochronnego, np. poprzez naśladownictwo lub kopiowanie wzoru użytkowego.
Stąd też tak ważnym jest ich właściwe sporządzenie. Nieumiejętne przygotowane zastrzeżenia ochronne mogą w praktyce oznaczać ochronę iluzoryczną, którą łatwo obejść. Dlatego też ubiegając się o ochronę swojego rozwiązania, zawsze warto korzystać z usług rzecznika patentowego.
Prawo ochronne na wzór użytkowy i co dalej?
Jeśli Urząd Patentowy RP zdecyduje, że Twoje rozwiązanie spełnia wymienione wyżej wymogi, to ochrona twojego wzoru użytkowego staje się faktem. W Polsce czas trwania prawa ochronnego na wzór użytkowy wynosi maksymalnie 10 lat od daty dokonania zgłoszenia wzoru użytkowego w Urzędzie Patentowym RP. Warunkiem jest tu wnoszenie opłat za kolejne okresy ochrony.
***
Jeśli jesteś zainteresowany ochroną swoich rozwiązań z pewnością przyda Ci się wsparcie odpowiednio wyspecjalizowanych ekspertów, którzy przeprowadzą Cię przez skomplikowane procedury urzędowe zmierzające do uzyskania ochrony na nie np. za pomocą wzoru użytkowego. Zapraszamy do kontaktu.
