05 sie Powództwo z art. 479 129 § 1 kpc – jeden ze sposobów uniknięcia naruszenia prawa własności przemysłowej
Od 1 lipca 2020 r. istnieje w polskim prawie cywilnym procesowym nowy środek prawny – powództwo o ustalenie, że podjęte lub zamierzone czynności nie stanowią naruszenia patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji. Może to być jeden ze sposobów uniknięcia naruszenia prawa własności przemysłowej. Po raz kolejny przyjrzymy się tej nowelizacji.
Wydaje się, że powództwa szczególne wprowadzone do postępowania własności intelektualnej, nie cieszą się większym zainteresowaniem w praktyce. Wcześniej już analizowaliśmy ogólnie zakres spraw własności intelektualnej oraz postępowania odrębne w kontekście spraw własności intelektualnej.
Powództwo z art. 479129 § 1 kpc – jakich spraw dotyczy?
Ustalenie braku naruszenia prawa wyłącznego może dotyczyć zarówno czynności już podjętych przez powoda, jak i tych, które dopiero podejmie. Bezpieczniejszą sytuacją dla powoda, który nie jest pewny, czy narusza cudze prawo własności przemysłowej, jest następujący przebieg zdarzeń: po pierwsze odpowiednie zaplanowanie czynności, po drugie wniesienie pozwu w tym trybie, a dopiero na koniec – w przypadku pozytywnego dla niego rozstrzygnięcia – podjęcie czynności. W przeciwnym razie powód naraża się na odpowiedzialność deliktową za naruszenie prawa pozwanego, gdy podjął już wcześniej czynności, które okazały się bezprawne.
Zakres przedmiotowy spraw rozpoznawanych w tym trybie obejmuje takie prawa własności przemysłowej jak:
- patent,
- prawo ochronne na znak towarowy,
- prawo ochronne na znak towarowy gwarancyjny,
- praw ochronne na wspólny znak towarowy,
- prawo z rejestracji wzoru przemysłowego,
- prawo z rejestracji topografii układu scalonego,
- prawo z rejestracji oznaczenia geograficznego,
- prawo z rejestracji międzynarodowego wzoru przemysłowego,
- prawo z rejestracji międzynarodowego znaku towarowego,
- dodatkowe prawo ochronne na produkt leczniczy lub produkt ochrony roślin.
Zakres ten nie dotyczy prawa autorskiego i praw pokrewnych, których w naszym porządku prawnym nie rejestruje się.
Interes prawny w powództwie o ustalenie z art. 479129 § 1 kpc
Aby powód mógł wystąpić z tym powództwem, musi mieć w tym interes prawny.
Na potrzeby tego artykułu uznajmy, że interes prawny istnieje, gdy pozwany:
- czynności, których dotyczy powództwo, uznał za naruszenie patentu, dodatkowego prawa ochronnego, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji;
- nie potwierdził w wyznaczonym przez powoda terminie, że czynności, których dotyczy powództwo, nie stanowią naruszenia patentu, dodatkowego prawa ochronnego, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji.
Oznacza to, że pozwanym może być osoba uprawniona z prawa własności przemysłowej, w tym np. licencjobiorca wyłączny. Ustawodawca nie różnicuje statusu uprawnionego i podmiotu z praw własności przemysłowej. Nie ma powodów, aby takiego różnicowania dokonywać w praktyce.
Wezwanie do potwierdzenia czynności
Kolejną przesłanką do wystąpienia z tym powództwem jest wezwanie pozwanego do potwierdzenia, czy czynności, których dotyczy powództwo, nie naruszają ww. praw własności przemysłowej.
Ze względu na układ przepisów i wynikające z nich sankcje, takie wezwanie jest niezbędne. Wezwanie pozwanego do zajęcia przez niego stanowiska powinno za każdym razem zawierać:
- dokładne oznaczenie czynności, której dotyczy – w ten sposób, aby tę czynność można było zakwalifikować z punktu widzenia naruszenia sfery praw wyłącznych, z uwzględnieniem wszystkich ograniczeń,
- wezwanie do potwierdzenia, że oznaczone czynności nie stanowią naruszenia – wraz ze wskazaniem prawa (poprzez podanie numeru z właściwego rejestru), którego naruszenie mogłyby stanowić,
- wyznaczenie terminu – nie krótszego niż 2 miesiące od dnia doręczenia uprawnionemu wezwania – na potwierdzenie, że czynności, których dotyczy powództwo, nie stanowią naruszenia prawa.
Opłata od powództwa z art. 479129 § 1 kpc
Ustawodawca nie przewidział opłaty stałej od powództwa z art. 479129 § 1 kpc –w przeciwieństwie do powództwa o unieważnienie praw własności przemysłowej, powołanego również w postępowaniu w sprawach własności intelektualnej.
Wysokość opłaty wylicza się od wartości przedmiotu sporu. Wydaje się, że wartością przedmiotu sporu w tego typu sprawach będzie wysokość opłaty licencyjnej. Chodzi o opłatę, którą powód musiałby uiścić na rzecz uprawnionego-pozwanego z tytułu korzystania z dobra niematerialnego, aby nie naruszać praw wyłącznych tego ostatniego.
Sprawy z art. 479129 § 1 kpc w praktyce
Po roku obowiązywania tych przepisów trudno ocenić, czy powództwo to jest popularne wśród podmiotów zajmujących się designem, ochroną marki czy wynalazczością. W sądach własności intelektualnej nie prowadzi się osobnych statystyk co do wytaczania tego typu spraw.
Można przypuszczać, że klasyfikacja tych postępowań będzie następowała pod symbolem 802 – ustalenie prawa do patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji. Z informacji z sądu własności intelektualnej w Poznaniu wynika, że nie zdarzyła się dotąd taka sprawa. Brak opłaty stałej na poziomie 1000 zł, jak to ma miejsce w art. 28a ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, zapewne odstrasza poszukujące innowacji podmioty od wytaczania tego typu powództw.
Ze względu na tajemnicę przedsiębiorstwa odstraszać może także zakres informacji, które należy ujawnić potencjalnemu pozwanemu. Ma to szczególne znaczenie, jeśli w ramach powództwa o ustalenie, potencjalny pozwany musiałby wyjawić know-how lub informacje niechronione innymi prawami wyłącznymi – szczególnie istotne z technologicznego czy organizacyjnego punktu widzenia. Jest to jednak jeden z nielicznych legalnych sposobów uniknięcia naruszenia prawa własności przemysłowej. W przypadku planowania czynności, co do których nie ma pewności, czy naruszają cudze prawa, mogą go wykorzystywać podmioty, które są innowacyjne i stosują politykę compliance.
