05 paź Unieważnienie patentu. Koszty, statystyki i skutki biznesowe
Statystyki urzędów patentowych, a zwłaszcza Europejskiego Urzędu Patentowego pokazują, że relatywnie niewielki odsetek udzielonych patentów jest przedmiotem sporu. Jeżeli jednak spór patentowy wystąpi, to trwa on bardzo długo, a jego koszty są wysokie. Z tych względów unieważnienie patentu to obszar własności intelektualnej, którym powinni zainteresować się przedsiębiorcy, wynalazcy oraz twórcy.
Ubieganie się o ochronę patentową cieszy się niesłabnącą popularnością. Na podstawie danych statystycznych publikowanych przez EPO w formie kompendium statystycznego za 2020 można ostrożnie założyć, że około 50% zgłoszonych tam wynalazków uzyskuje patent. Rocznie o taką formę ochrony na poziomie europejskim ubiega się około 180 tys. wnioskodawców.
Urząd Patentowy RP rocznie udziela od 2308 patentów (rok 2020), nawet do 3548 (rok 2016). W przypadku Polski można założyć, że około 75% zgłoszonych wynalazków uzyskuje patent.
Dla nas kluczem w tym artykule nie jest jednak samo posiadanie ochrony, ale unieważnienie patentu, czyli potencjalny spór z innym przedsiębiorcą lub wynalazcą. W takiej sytuacji możesz być oczywiście po obu stronach – naruszać (nawet nieświadomie) czyjeś prawa lub walczyć z potencjalnie nieuczciwą konkurencją. Jak takie sytuacje wyglądają w praktyce?
Unieważnienie patentu w liczbach
Co jest najczęściej pierwszym krokiem do unieważnienia patentu? Monitoring patentowy. Za pomocą tego narzędzia Ty lub Twoi konkurenci możecie obserwować napływające do urzędu nowe zgłoszenia patentowe oraz decydować, czy zgłosić wobec nich sprzeciw. Jeśli współpracujesz z kancelarią patentową, takie oprogramowanie oraz jego obsługę zapewnią Ci pełnomocnicy.
Jak często zgłaszane są sprzeciwy do nowych wniosków patentowych? Z kompendium EPO wynika, że w 2020 roku na 137 603 udzielone patenty sprzeciwy wypłynęły do 3247 patentów, co daje 2,4% patentów, do których złożono sprzeciwy. Odsetek sprzeciwów w EPO w latach wcześniejszych był jednak wyższy. W 2019 roku sprzeciwy wpłynęły do 2,7% patentów, w 2018 do 3,2%, w 2017 do 3,7%, a w 2016 do 4%.
Co jednak ważniejsze, sprzeciwy są skuteczne. Na 595 decyzji wydanych przez EPO w 2020 roku 34,8% decyzji całkowicie unieważniało patent. W 34,1% przypadków w wyniku sprzeciwu patent zmieniono. Tym samym można powiedzieć, że w 68,9% przypadków spór kończył się niepowodzeniem właściciela patentu.
Drugą sytuacją konfliktową w zakresie unieważnienia patentu pojawia się w momencie egzekwowania swoich praw przez właścicieli patentów. Dotyczy to sytuacji, w której naruszyciele lub konkurencja dojdą do wniosku, że udzielony Ci patent można unieważnić. Podjęcie decyzji, czy najlepszą obroną jest atak, umożliwia ponowne poszukiwanie w stanie techniki.
Te informacje i dane wprost nasuwają jeden wniosek: samo ubieganie się o patent lub nawet posiadanie go nie uchroni Cię na 100% przed sporem.
Unieważnienie patentu i skutki biznesowe sporu
Choć unieważnienie patentu nie zdarza się bardzo często, konsekwencje złożenia sprzeciwu lub wniosku o unieważnienie są dla właściciela tego patentu zwykle duże. Wśród nich są przede wszystkim:
- Oczywistą i najdalej idącą konsekwencją jest utrata uzyskanego patentu, a co za tym idzie także utrata pieniędzy i nakładów pracy wcześniej pozwalających go zdobyć. Jeśli tracisz patent, Twoje rozwiązanie techniczne traci także ochronę, a więc może być wykorzystywane przez konkurencję.
- Ponadto złożenie sprzeciwu lub wniosku o unieważnienie rozpoczyna odrębne postępowanie toczące się pomiędzy stronami. Takie postępowanie również pociąga za sobą koszty i obciąża emocjonalnie. W okresie od złożonego sprzeciwu lub wniosku o unieważnienie do ostatecznego rozstrzygnięcia sprawy może upłynąć nawet kilka lat.
- W czasie wieloletniego sporu Twój biznes w naturalny sposób hamuje, bo głowę kluczowych decydentów regularnie zaprząta batalia prawna.
Co więcej, koszty i czas trwania takiego postępowania są niezwykle trudne do przewidzenia. Zależą one od:
- czynności podejmowanych przez przeciwnika,
- czasu trwania sporu,
- wysokości wynagrodzenia pełnomocnika.
Według nas unieważnienie patentu to koszt minimum 20 tys. zł za samą obsługę prawną.
Przykłady sporów patentowych
Ryzyka związanego z możliwością sporu patentowego nie można całkowicie wykluczyć. Dotyczy ono zarówno małych podmiotów, jak i największych spółek.
Wśród rozstrzygniętych sporów patentowych toczących się przed EPO można znaleźć sprawy, w których:
- Afton Chemical Corporation spierał się z LANXESS Deutschland GmbH oraz z BASF SE o patent dotyczący środków smarujących przeznaczonych zwłaszcza dla urządzeń wytwarzających energię, takich jak turbiny gazowe, parowe (T 1152/16),
- TRINITY COLLEGE z siedzibą w Dublinie spierało się ze spółką Pfizer Inc. o patent dotyczący szczepionek zawierających antygeny drobnoustrojów, kompozycji farmaceutycznych, kompozycji immunogennych i przeciwciał oraz ich zastosowania w leczeniu zakażeń drobnoustrojami (T 2454/18),
- UNILEVER N.V. spierał się z Nestlé S.A. o patent dotyczący kompozycji żelowej do przygotowywania produktu spożywczego i procesu do przygotowywania produktu spożywczego (T 2935/18).
W przypadku wspomnianej powyżej sprawy T 1152/16 decyzję o udzieleniu patentu EPO wydał 2 listopada 2012 roku, a samo zgłoszenie patentowe wpłynęło do urzędu 23 kwietnia 2009 roku. Pomimo upływu 13 lat od daty zgłoszenia wciąż nie ma pewności dotyczącej zakresu prawa, które uzyskał zgłaszający.
Spór patentowy – co zrobić?
Decydując się na zainicjowanie sporu patentowego albo będąc w konieczności jego prowadzenia (obrona własnego patentu), warto zaufać kancelarii rzeczników patentowych. Jestem przekonany, że olbrzymia większość przedsiębiorców nie poradzi sobie samodzielnie z tak zawiłą sprawą jak unieważnienie patentu. Wąska specjalizacja i ciągły kontakt z tego rodzaju sprawami sprawia, że rzecznik patentowy sprawnie i efektywnie prowadzi spór. Jeśli potrzebujesz wsparcia przy takiej sprawie, skontaktuj się z nami.
